Początek maja każdego roku stanowi okazję do radosnego świętowania organizowanego przez władze państwowe oraz samorządowe, a także modlitw okolicznościowych w intencji ojczyzny inicjowanych przez poszczególne kościoły i związki wyznaniowe.
3 maja 2021 r. przypada 230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja, a 2 maja Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Tegoroczne świętowanie z uwagi na trwającą pandemię koronawirusa COVID-19 będzie miało inny charakter. W wielu miastach nie odbędą się uroczystości z udziałem mieszkańców i wiernych.
Z przykrością informujemy, że tym roku również nie odbędzie się modlitwa w intencji Ojczyzny z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja organizowana w meczecie w Białymstoku. Stanowiła ona część oficjalnych wojewódzkich obchodów. Nabożeństwa intencyjne odbywały się również w obrządku katolickim, prawosławnym i ewangelickim, podkreślając tym samym wielowyznaniowy charakter Podlasia.
Mufti Rzeczypospolitej Polskiej Tomasz Miśkiewicz wraz z członkami Najwyższego Kolegium Muzułmańskiego MZR w RP serdecznie zachęca do indywidualnych modlitw (dua) w intencji Ojczyzny, a także do dekorowania domów, okien i balkonów flagami.
Polecamy:
Zachęcamy również do lektury okolicznościowego tekstu dra. Aleksandra Miśkiewicza o Konstytucji
(Red.)
230 lat Konstytucji 3 Maja
Uchwalona przez Sejm Czteroletni pod nazwą Ustawy Rządowej, nadawała państwu polskiemu charakter dziedzicznej monarchii, tj. po śmierci króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, jednego z twórców tego aktu, tron miała przejąć saska dynastia Wettynów. Jej przedstawiciele, August II Mocny i August III Sas, już wcześniej rządzili w Polsce, przedzieleni na krótko panowaniem Stanisława Leszczyńskiego. Tym samym zniesiona została wolna elekcja.
Nadal istniała Unia Polsko-Litewska, przy czym zniesiono dotychczasowy dualizm urzędów, na jedne wspólne dla Korony i Litwy, uściślając bardziej federacyjny charakter państwa. Władza została podzielona na ustawodawczą ( dwuizbowy parlament wybierany co dwa lata), wykonawczą (Straż Praw z królem jako przewodniczącym, prymasem i pięcioma ministrami: Policji, Pieczęci, Interesów Zagranicznych, Wojny i Skarbu) sądowniczą (kolegialne sądy ziemskie z sędziami wybieranymi co dwa lata).
Zniesione zostało liberum veto i odebrano prawo głosu najbiedniejszej szlachcie gołocie. Ponadto przyznano mieszczanom szereg uprawnień, w tym nabywania ziemi oraz wysyłania swoich przedstawicieli na Sejm, z prawem głosu doradczego odnośnie spraw dotyczących miast. Chłopi zostali wzięci pod opiekę prawa. Nadal w rządzeniu krajem miała odgrywać najważniejszą rolę szlachta, w tym wiele rodów podlegającym idącym z zachodu Europy prądom oświecenia. Konstytucja 3 Maja 1791 roku była drugą ustawą tego typu na świecie po Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
Biorąc pod uwagę różnorodność kulturową i religijną, Ustawa Rządowa potwierdziła tolerancję religijną, choć religię katolicką uznano za panującą. Oto treść pierwszego rozdziału Ustawy Rządowej, po wstępnym rozdziale odnoszącym się do władzy królewskiej. Przytaczamy ją według ówczesnej pisowni:
Religia Panuiąca
Religią Narodową Panuiącą, iest y będzie Wiara Swięta Rzymska Katolicka, ze wszystkiemi iej Prawami, przeyście od Wiary Panującej, do iakiegokolwiek Wyznania, iest zabronione pod karami Apostazyi. Że zaś taż sama Wiara Swięta przykazuje Nam kochać bliźnich Naszych; Przeto wszystkim Ludziom iakiegolwiek bądz Wyznania, pokoy w Wierze, i opiekę rządową winniśmy, i dla tego wszelkich Obrządków, i Religii wolność w Kraiach Polskich, podług ustaw Kraiowych, waruiemy [1] .
Ustawa Rządowa nie trwała długo. Obaliła ją grupa konserwatywnie myślącej magnaterii, zawiązując w kwietniu 1792 roku konfederację w Targowicy. Jej uczestnicy otrzymali wsparcie od Rosji, rządzonej wówczas przez Katarzynę II. Niebawem silna armia rosyjska, licząca ok. 100 000 żołnierzy, wkroczyła w granice Rzeczypospolitej. Wojsko polskie w sile ok. 50 000 żołnierzy, będące w dodatku w reorganizacji, pod dowództwem bratanka królewskiego, księcia Józefa Poniatowskiego, musiało stawiać czoła tej potężnej armii. Jak wiadomo, pomimo dwóch zwycięstw, pod Dubienką i Zieleńcami, siły polskie musiały wycofać się na linię Wisły. Przejście króla do Targowicy złamało wszelki opór. W roku następnym nastąpił II rozbiór Polski, w którym wzięły udział Rosja i Prusy.
Tatarom, którzy zamieszkiwali w Rzeczypospolitej, Konstytucja 3 Maja 1791 roku potwierdzała wszelkie prawa odnośnie wiary i obyczajowości z nią związanych. Przystąpili zatem do jej obrony. Tak o tym pisała „ Gazeta Narodowa i Obca” 26 maja 1792 roku:
Naród tatarski przez wysłanych spomiędzy siebie deputowanych doniósł na sesji prowincjonalnej W. Ks. Lit., iż tak w Warszawie, jako też i po prowincjach waleczni ci żołnierze zebrawszy się swoich mołłów, czyli duchownych, zaprzysięgali się na Alkoran bronić króla, ojczyzny i ustawy sejmowej.
Wierni tej przysiędze dali liczne dowody ofiarności i męstwa na polach bitew w wojnie z Rosją w roku 1792, a potem w Insurekcji Kościuszkowskiej. Wyróżnili się spośród nich gen. Józef Bielak, płk Mustafa Achmatowicz i płk Jakub Azulewicz. Wielu tatarskich żołnierzy poległo w listopadzie 1794 roku na przedpolach Warszawy, broniąc dzielnie stolicy przed atakiem wojsk rosyjskich, zaś pamięć tych czynów przetrwała przez długie lata w niejednej tatarskiej rodzinie.
Aleksander Miśkiewicz
[1] Ustawa Rządowa 1791, reprint Książnica Szczecińska, Zarząd Okręgu SBP w Szczecinie bd, s. 3.
[2] „Gazeta Narodowa i Obca”, Nr XLII 26.V.1792 (w zbiorach Biblioteki w Kórniku). Ponadto korzystałem: K. Olejnik, Historia Polski od 1386 do 1795 roku, Historia Polski t. II, Poznań 1997, s. 256–271, A. A. Miśkiewicz, J. Kamocki, Tatarzy Słowiańszczyzną obłaskawieni, Kraków 2004, s. 41.
